الجبار
الجَبْرُ في اللغة عكسُ الكسرِ، وهو التسويةُ، والإجبار القهر،...
از ابن شهاب روایت است که می گوید: عمر بن عبدالعزیز اندکی نماز عصر را به تاخیر انداخت. پس عروه به او گفت: جبریل نازل شد و نماز را برای رسول الله صلی الله علیه وسلم امامت داد. عمر گفت: متوجه باش چه می گویی ای عروه. وی گفت: از بشیر بن ابی مسعود شنیدم که می گفت: از ابومسعود شنیدم که می گفت: از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیدم که فرمود: «نَزَلَ جِبْرِيلُ فَأَمَّنِي فَصَلَّيْتُ مَعَهُ، ثُمَّ صَلَّيْتُ مَعَهُ، ثُمَّ صَلَّيْتُ مَعَهُ، ثُمَّ صَلَّيْتُ مَعَهُ، ثُمَّ صَلَّيْتُ مَعَهُ»: «جبيل نازل گرديد و مرا امامت داد و من با او نماز خواندم و بار ديگر با او نماز خواندم و بار ديگر با او نماز خواندم و بار ديگر با او نماز خواندم و بار ديگر با او نماز خواندم». رسول الله ﷺ پنج نماز را با انگشتانش شمرد.
شرح الحديث :
جبریل علیه السلام وحی را بر رسول الله صلی الله علیه وسلم نازل می کرد و در شکل ها و صورت های مختلف نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم می آمد. در حدیث مذکور جبریل علیه السلام نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمده و پنج وقت نماز را برای ایشان امامت می دهد تا اینگونه اوقات نماز را برای او تبیین نماید. و داستانی که حدیث مذکور در سیاق آن بیان شده از این قرار است که: عمر بن عبدالعزیز نماز عصر را با کمی تاخیر می خواند و عروة بن زبیر که این کار را ناپسند می داند، به او خبر می دهد که جبریل علیه السلام نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمده و برای ایشان امامت داده است. اما عمر از این مساله متعجب می شود و به عروه دستور می دهد تا در آنچه می گوید بیندیشد و بررسی کند و اطمینان حاصل نماید و بی دلیل چیزی نگوید. بنابراین عروه به او خبر می دهد که از بشیر بن ابی مسعود و او از ابومسعود بدری و ابومسعود بدری از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیده که به ایشان خبر داده است: جبریل در هریک از اوقات نمازهای پنجگانه نزد ایشان آمده و نماز را برای ایشان امامت داده است. پس عروه که این حدیث را شنیده، از کیفیت، اوقات و ارکان نماز بخوبی با خبر است.